ŚW. CYPRIAN
OJCIEC KOŚCIOŁA I MĘCZENNIK
O MODLITWIE PAŃSKIEJ
VIII. Modlitwa nasza powszechna być powinna i wspólna
Tu przede wszystkim zauważyć należy, że nasz Mistrz pokoju i jedności, nie chciał aby modlitwa nasza do jednostek była ograniczoną albo zgoła osobistą, tak iżbyśmy się wyłącznie za siebie samych modlili. Nie każe nam bowiem mówić: "Ojcze mój któryś jest w niebiesiech", ani "chleba mojego daj nam dzisiaj", ani też dla siebie tylko prosić o darowanie win lub o zachowanie od pokus i od złego, ale żąda, aby modlitwa nasza powszechną i wspólną była tj. abyśmy się za wszystkich modlili, jak wszyscy jedno jesteśmy. Innymi słowy, ten Bóg pokoju i nauczyciel zgody tak pragnie, aby każdy pojedynczy człowiek za wszystkich innych się modlił, jak On sam, który jest jeden, wszystkich nas w sobie nosił. To prawidło modlenia się zachowali trzej owi młodzieńcy w piecu ognistym, gdy modląc się wspólnie, wzajemną zgodę ducha zachowali. I dlatego Pismo święte mówiąc o nich, iż ci trzej jakoby jednymi usty chwalili i wysławiali i błogosławili Boga (Dan. III, 51), daje nam zarazem przykład, jak my się modlić mamy, jeśli pragniemy stać się do nich podobnymi. Modlili się oni jednymi usty, choć Chrystus nie nauczył ich jeszcze modlitwy; a iż modlitwa ich była zarazem cicha, prosta i duchowna, przeto uzyskali u Pana to, o co prosili. Podobny przykład wspólnej modlitwy dają nam Apostołowie po wniebowstąpieniu Pańskim, trwali bowiem jednomyślnie na modlitwie z niewiastami i z Maryją Matką Jezusową i z bracią Jego (Dz. Ap. I, 14), dając w ten sposób świadectwo gorliwości i zgody wspólnej. Albowiem Bóg, który każe domownikom żyć w jedności społecznej, nie dopuszcza do Boskiego i wieczystego mieszkania swego jak tylko tych, którzy jedności w modlitwie przestrzegają.
IX. Mówimy "Ojcze" ponieważ poczęliśmy być synami Bożymi
A jakże to wspaniałe, jak liczne, jak doniosłe myśli ta krótka modlitwa Pańska w kilku słowach zawiera! Zaiste niczego tu nie opuszczono, co by w modlitwie, mającej być streszczeniem nauki niebieskiej, zamykać się mogło. Tak się modlić będziecie – mówi Jezus – Ojcze nasz, któryś jest w niebiesiech. "Ojcze" – oto pierwszy wyraz, który człowiek świeżo odrodzony i przez łaskę Bożą Bogu przywrócony wymawia, na dowód że synem Bożym być począł. Mówi bowiem Duch Święty: Przyszedł do własności, a swoi Go nie przyjęli, a ilukolwiek ich przyjęło Go, dał im moc, aby się stali synami Bożymi, tym którzy wierzą w Imię Jego (Jan I, 11 sq.). Kto więc uwierzył imieniowi Jego i stał się synem Bożym, powinien zaczynać od tego, iżby dzięki czynił za tę łaskę i synem Bożym się wyznawał. A zaraz w pierwszych słowach, jakie po przyjściu na świat wymawiać się nauczy, niech daje poznać, iż wyrzeka się ziemskiego rodzica swojego i za Ojca swego uważa Tego jedynie, który w niebiosach mieszka. Napisano bowiem: Który rzekł ojcu swemu i matce swojej: nie znam was, a braci swojej: nie wiem o was i nie znali synów swoich, ci strzegli mów Twoich i przymierze Twe zachowali (Deut. XXXIII, 9). A Pan w Ewangelii wyraźnie zabrania nam nazywać ojca na ziemi, skoro mamy jednego Ojca w niebiesiech. I dlatego uczniowi który wspominał o zmarłym ojcu odpowiedział: Dopuść umarłym grzebać umarłych swoich (Mt. VIII, 22), dając przez to do zrozumienia, że nie należy mówić o ojcu umarłym, skoro wierni mają swojego Ojca, który żyje.
X. Bóg Ojcem jest dla tych, którzy wierzą i przez Niego odrodzeni zostali
Wszelako uważać powinniśmy na to, że nie tylko Boga Ojcem zowiemy, ale mówimy: Ojcze nasz tj. mienimy Go Ojcem wszystkich wierzących, wszystkich tych, którzy przez Niego i przez łaskę Jego odrodzeni, synami Bożymi być poczęli. Za to żydzi, którzy Chrystusa przez proroków zapowiedzianego i do nich najpierw posłanego niegodziwie zelżyli i okrutnie zamordowali, w tych słowach karę dla siebie znajdują. Bo oni nie mogą Boga nazywać Ojcem swoim, skoro Pan na hańbę ich powiada: Wy z ojca diabła jesteście, a pożądliwości ojca waszego czynić chcecie. On był mężobójcą od początku i w prawdzie się nie został, bo w nim nie masz prawdy (Jan VIII, 44). I u Izajasza proroka Bóg woła na nich z gniewem: Wychowałem syny i wywyższyłem, a oni Mię wzgardzili. Poznał wół Pana swego i osieł żłób Pana swego, a Izrael Mię nie poznał, a lud Mój nie zrozumiał. Biada narodowi grzesznemu, ludowi nieprawością obciążonemu, nasieniu złemu, synom złośliwym! Opuścili Pana, bluźnili Świętego Izraelowego (Izaj. I, 2 sq.). Lecz my chrześcijanie, modląc się mamy Go zwać "Ojcem naszym", na dowód żeśmy synami Jego być poczęli i na uniżenie żydów, którzy nimi być przestali.
Wszelako grzesznicy również nie mogą uchodzić za synów Bożych. Gdyż imię to, oraz przyszła w wieczności nagroda tym jedynie przysługuje, którzy wolni są od grzechu, jak świadczą słowa Pańskie: Wszelki który czyni grzech, sługą jest grzechu. Lecz sługa nie mieszka w domu na wieki. Syn mieszka na wieki (Jan VIII, 34).
––––––––––––
Świętego Cypriana Ojca Kościoła i męczennika Dziełka pobożne na polski język
przetłumaczone. Kraków. NAKŁADEM OO. JEZUITÓW W KRAKOWIE. DRUKIEM A. KOZIAŃSKIEGO.
1900, ss. 101-140. (1)
(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono).
24
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Pozwolenie Władzy Duchownej:
Cum opus, cui titulus est: "ŚWIĘTEGO CYPRIANA DZIEŁKA POBOŻNE" a quodam e nostris
in linguam polonicam versum, aliqui ejusdem Societatis revisores, quibus id commissum fuit,
recognoverint et in lucem edi posse probaverint; facultatem concedimus, ut typis mandetur, si
iis, ad quos pertinet, ita videbitur.
In quorum fidem has litteras manu nostra subscriptas et sigillo Societatis nostrae
munitas dedimus.
Cracoviae die 10. Octobris 1899.
Antonius Langer S. J.
Provincialis.
Nrus 5174.
IMPRIMATUR.
E Curia Principis Episcopi.
Cracoviae, die 10. Octobris 1899.
† Joannes,
princeps Episcopus.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Przypisy:
(1) Por. Słowo wstępne do tej książki: "Między książkami pobożnymi, któreśmy wydawali od
szeregu lat dla wiernych każdego stanu, podaliśmy pewną liczbę utworów świeżo napisanych;
może większą liczbę dziełek wytrawnych autorów z XVI i XVII wieku. Teraz chcielibyśmy
obeznać czytelników naszych z dziełami Ojców Kościoła, którzy w pierwszych wiekach
chrześcijaństwa pisali, i którym Opatrzność Boska szczególne dała posłannictwo, aby naukę
Chrystusową, przez Apostołów im podaną, wszechstronnie i głęboko wyłożyli. Wprawdzie
dzieła Ojców są po największej części trudne, nie dla wszystkich dostępne. Dlatego
zwyczajnie zadaniem jest kapłanów, z teologią i historią Kościoła obeznanych, żeby czytali
Ojców i naukę ich przetrawioną w pismach swych i kazaniach podawali wiernym. Są jednak
między dziełami Ojców i takie, które każdy chrześcijanin z pożytkiem czytać może, a które
pod tym względem nowsze książki przewyższają, że czuć w nich podniosłego ducha
pierwszych wieków Kościoła, czuć mężną walkę z okrutnym prześladowcą, albo z
przebiegłymi herezjami. Miło też widzieć, jak przed półtora tysiąca lat Kościół tak samo
nauczał, chrześcijanie tak samo wierzyli jak dzisiaj.
W tym tomie podajemy kilka duchownych dziełek jednego z najstarszych Ojców
Kościoła, który żył i pisał w III wieku, wśród ognia prześladowań i naukę swoją
męczeństwem opieczętował. Pisma jego oświecały umysły, tak że późniejsi Ojcowie
25
Augustyn, Hieronim, z największą czcią o nich mówią; ale jeszcze bardziej zagrzewały serca i
podnosiły je od rzeczy znikomych do Boga.
Toteż dzieła jego dziś jeszcze tak bardzo są cenne, bo i dziś jak wtedy miliony
chrześcijan potrzebują pociechy, – potrzebują aby słowem natchnionym wzmacniano ich
wśród walki coraz to cięższej z kłamstwem, obłudą – i nędzą; – aby serca podnoszono od
łudzących przyjemności i rozkoszy tego świata do rzeczy niebieskich.
O młodości św. Cypriana wiemy stosunkowo niewiele. Tyle nam dzieje przechowały,
że ze zamożnej pochodził rodziny z Kartaginy w Afryce, – że od rodziców choć pogańskich
staranne otrzymał wychowanie i że wreszcie, ukończywszy z wielkim powodzeniem w
Kartaginie nauki, został tam nauczycielem wymowy, co było podówczas niemałym
zaszczytem. W tym czasie poznał się z Cecylianem bardzo gorliwym kapłanem. Niewiele
trzeba było, aby prawa i szlachetna dusza z natury Cypriana przystępną się stała dla prawdy
Bożej. Raz nawrócony i ochrzczony, z całym zapałem afrykańskiego serca oddał się Panu
Bogu. Związał się ślubem dozgonnej czystości i rozpoczął jeśli nie zbyt długą, to w każdym
razie obfitą w skutki działalność w Kościele Bożym. Cnoty jego, a w szczególności niczym
niestrudzone miłosierdzie i rzadka łagodność i cierpliwość, obok roztropności i daru słowa, –
zwróciły nań prędko oczy gminy Kartagińskiej. 247 r. wyświęcony na kapłana, a w rok
później na Biskupa Kartaginy, począł z apostolską gorliwością gromić występki, zwalczać
błędy, umacniać chwiejnych, bronić praw Kościoła. Energii jego udało się zgnieść
herezjarchę Nowacjana i innym nadużyciom zapobiec.
Nic dziwnego, że 10 lat tak zbożnej i szerokiej działalności zwrócić musiały na św.
Cypriana uwagę władz rzymskich. Toteż gdy 257 r. w całym państwie rzymskim wybuchło
nowe prześladowanie chrześcijan, ówczesny wielkorządca kartagiński św. Cypriana
pierwszego skazał na wygnanie. Poganin związał słudze Bożemu ręce, ale słowa Bożego nie
był w stanie związać. Z miejsca swego wygnania przesyłał św. Cyprian raz po raz do swych
owieczek listy pełne namaszczenia i miłości, w których ich z ojcowską pieczołowitością
zachęcał do wytrwania na raz obranej drodze. Ale już zbliżyła się od dawna pożądana przez
świętego chwila. W rok później Galerian namiestnik Kartaginy kazał go stawić znowu przed
swoim sądem i skazał na śmierć przez ścięcie. Uszczęśliwiony tym wyrokiem święty Biskup
zawołał: "Deo gratias" (Bogu dzięki), poczym wręczywszy poprzednio katowi swą sakiewkę,
jako nagrodę za to, że miał mu ułatwić zdobycie palmy męczeńskiej, został ściętym 14
września 258 r.
Pierwsze z pism tego Ojca Kościoła, które obecnie w tłumaczeniu podajemy, nosi
tytuł "O śmiertelności" (De mortalitate). Napisał je święty Biskup Kościoła, kiedy po całym
państwie rzymskim, a szczególnie w Afryce, szerzyła się straszliwa zaraza, rzucając popłoch i
rozpacz nie tylko pomiędzy poganami ale też i pomiędzy wierzącymi chrześcijanami.
Uspokoić umysły, zwrócić je do Nieba, wskazać jakie korzyści wierzącemu człowiekowi
śmierć dobra przynosi ze sobą: oto cel, jaki św. Cyprian pisząc je miał na oku.
26
Drugie pisemko: "O miłosiernych uczynkach i jałmużnie" (De opere et eleemosyna),
napisanym zostało około 254 r. Cel jego z samego tytułu widoczny. Św. Biskup zachęca tu
wiernych do ofiarności względem ubogich i potrzebujących.
Do napisania trzeciego "O cierpliwości" (De patientia) powodem były spory, które
między samymi wiernymi powstały. Przywrócenie zgody i uspokojenie rozjątrzonych
umysłów, było tu Cypriana zadaniem.
Wreszcie ostatnie: "O modlitwie Pańskiej" (De oratione Dominica) zawiera nie tylko
wykład Modlitwy Pańskiej, ale mówi w ogólności o modlitwie, zastanawiając się nad jej
potrzebą, godnością, korzyścią i przymiotami. Pisząc o nim św. Augustyn: "Zachęcam was, –
upomina w swym dziele przeciwko Selezjanom – abyście książkę św. Cypriana o Modlitwie
Pańskiej pilnie czytywali i o ile Bóg sił wam do tego użyczy, starali się to co naucza
zrozumieć i zapamiętać". Polecając ci te pisemka, drogi czytelniku, powtarzamy za św.
Augustynem: czytuj je pilnie, staraj się zrozumieć to co nauczają, zapamiętaj je sobie... i
wprowadź w życie". – Świętego Cypriana Ojca Kościoła i męczennika Dziełka pobożne..., ss.
III-VIII.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.